Films van Piet Bolwerk op expeditie naar binnenland Suriname

Expeditie naar Saramakaans dorp Goejaba met Piet Bolwerk (1969)

Piet Bolwerk als expeditieleider, in aanwezigheid van onder andere echtgenote Gré, neef Marcel La Rose en Terry Agerkop, met een klein studiegezelschap aanwezig in het binnenland van Suriname in het grote Saramakaner dorp Goejaba aan de Suriname rivier om een Kromanti- Ritueel bij te wonen. Kromanti is een ritueel geheim taal waarmee door Saramakaners gecommuniceerd wordt met de Kromanti Winti, de Afrikaanse geest van het element lucht.

Expeditie naar Jodensavanne met Piet Bolwerk (1967)
Deze film betreft de eerste expeditie in 1967 naar Jodensavanne van Piet Bolwerk in aanwezigheid van Rudy de la
Fuente, regisseur/cameraman. Doel van deze expeditie was de omgeving van Jodensavanne verkennen en hierbij de waterbron ontdekken die in oude prenttekeningen van Benoit voorkomt. Deze “geneeskrachtige” waterbron, waarvan het water in Duitsland eerder was onderzocht en diverse mineralen bevatte, zo vertelde mijn vader, had hij met Rudy de la Fuente gevonden. Ter plaatse had hij het stroompje van water gezien die vanuit een heuveltje sijpelde naar een beekje.  

Daar bij deze eerste expeditie ter plaatse werd geconstateerd dat het onderhoud te wensen overliet werd besloten later in 1969 een tweede expeditie naar Jodensavanne te organiseren. Mijn vader vertelde hierover het volgende: “Onder mijn leiding werd in 1967, in samenwerking met de militairen  troepenmacht de TRIS, Jodensavanne opnieuw in een behoorlijke staat gebracht. Met een patrouille boot zijn we toen vanuit Paramaribo via de Suriname rivier vertrokken. Takken en onkruid werden verwijderd, met bezems, borstels en water werden op dat moment de grafstenen schoongemaakt. Ik had vanuit de stad Paramaribo een aantal lange priemen meegenomen, van gevlochten beton ijzer, die in de grond gestoken konden worden. Hiermee is op dat moment ter plaatse in ieder geval nog 1 nimmer
gevonden (op dat moment geen eerdere publicatie hiervan bekend) graf/grafsteen ontdekt. Documentatie van deze tweede expeditie met de verrichte werkzaamheden en bereikte resultaten zouden aanwezig moeten zijn in het archief van het Surinaams Museum en/of het archief van de TRIS in Suriname.”

“Op een vroege ochtend in 1968 vertrekt een expeditie met drie korjalen uit het Wayanadorp Pleike in het Surinaamse oerwoud. Er hangen nog flarden mist over het koude water van de snelstromende Litanirivier. Bestemming is het Inheemsenplaatsje Chinalé, dat dicht tegen de Braziliaanse grens aan ligt. Het wordt een lange reis onder de hete tropenzon. Aan boord zijn het opperhoofd en de geestelijke leider van het Wayana volk. Zij begeleiden documentairemakers uit Amerika, die het dagelijkse leven en de cultuur van deze oorspronkelijke bewoners van Suriname mogen filmen. Aan boord is ook expeditieleider Piet Bolwerk uit Paramaribo, de man tot wie iedereen zich wendt die naar het diepe Surinaamse binnenland wil reizen. Een man met een missie.“  
Het Surinaamse Passiespel

Deze historische filmversie van het Passiespel geeft een beeld van de voorbereiding van het spel, zoals dat 63 jaar geleden in Paramaribo werd opgevoerd. Het eeuwenoude en meeslepende verhaal van het lijden van Jezus Christus aan het kruis, werd destijds door de Surinaamse schrijver Albert Helman bewerkt naar een alledaagse Surinaamse volkse setting. Door Albert Helman werd de nadruk gelegd op de diepe invloed die het Christendom heeft gehad op de veelkleurige culturen die in de kolonie Suriname bijeen werden gebracht.

Het stuk werd in 1960 dertienmaal opgevoerd door vierhonderd amateur acteurs in een speciaal daarvoor gebouwd openluchttheater aan de Anton Drachtenweg. De hoofdrol van Jezus Christus werd afwisselend gespeeld door Piet Bolwerk en Manuel van Gonter. 

Een koninklijke expeditie met Leopold III, voormalig koning van België, en Piet Bolwerk

Op 15 oktober 1966 ondernamen voormalig koning Leopold III van België, geograaf en avonturier Heinrich Harrer, Belgische bioloog Jean-Pierre Gosse, documentaire filmer Herbert Raditschnig, R. Graanoost en Piet Bolwerk een drie weken durende expeditie naar het Kasikasimagebergte en het Tapanahonygebied. Bolwerk was onder meer verantwoordelijk voor de logistiek en woordvoerder in de contacten met de lokale gemeenschappen. Doel van deze expeditie was om als eerste Europeanen het Kasikasimagebergte te beklimmen en contact te leggen met Akoerio’s, mysterieuze nomadische inheemsen die nog in het stenen tijdperk leefden. Tot een ontmoeting is het niet gekomen. Wel heeft het reisgezelschap een bezoek gebracht aan het inheemse Wayanadorp Anapaike. De expeditie eindigde op 19 november 1966. Van deze expeditie zijn filmbeelden gemaakt. Bolwerk hield tijdens de reis een dagboek bij met veel gedetailleerde informatie. Dit dagboek bevindt zich in een privéarchief. Na deze reis onderhielden Bolwerk en koning Leopold nog jaren contact, waaronder twee keer in een persoonlijk ontmoeting. Dit was in beide gevallen op uitnodiging van Koning Leopold op zijn domein kasteel van Argenteuil in België.

Piet Bolwerk en “zijn” Nederlands Tegelmuseum

Piet Bolwerk was een Surinaams-Nederlands archeoloog, museumdeskundige en voormalig museumdirecteur. Hij had een vooraanstaande rol in het Surinaams Museum en enkele musea in Nederland. Van 1972 tot 1999 was hij de eerste directeur van het Nederlands Tegelmuseum te Otterlo. Hij was pleitbezorger voor het uitdragen van cultuurhistorie omdat volgens hem hiermee de sociale cohesie versterkt zou kunnen worden in elke samenleving. Het Nederlands Tegelmuseum is een museum in Otterlo, op de Veluwe in de Nederlandse provincie Gelderland en toont de grootste en meest veelzijdige collectie Nederlandse wandtegels en tegeltableaus vanaf de late Middeleeuwen tot hedendaagse keramiek. Een unieke en historisch belangrijke verzameling van een bijzondere tak van Nederlands design.